582
Hep Harem’in okul olduğu iddia edilir, doğrudur. Ama yeterli değildir. Harem kadınları Avrupa’daki saraylı kadınların entelektüel olarak fersahlarca gerisinde kalmışlar. Saraya tiyatro, bale, dans, daha sonra opera getiren, bilim adamlarıyla mektuplaşan, pek çok dil konuşan Avrupalı saray kadınlarının yanında, daha mektuplarını yanlışsız yazamayan bir Osmanlı saray kadını prototipi ile karşı karşıyayız. Kösem’in Türkçe bilmesine rağmen Arap alfabesindeki Türkçe karşılığı olmayan sesleri yazarken yaptığı hatalar bunu ele veriyor. Yazısı ne yazık ki, Avrupalı kaligrafi gibi yazı yazan çağdaşlarının aksine zarafetten yoksun. Kitaplarla ilgilenmiyor.